MA Ceiltis agus Àrc-eòlas
Lorg eachdraidh na h-Alba agus cuidich gus cruth a thoirt air an àm ri teachd. Tha am prògram seo a' toirt cothrom dhut a bhith ag ionnsachadh mu chànanan, litreachasan agus cultaran nan saoghal Ceilteach cho math ri àrc-eòlas na h-Alba agus an t-saoghail san fharsaingeachd.
Còd UCAS: QV54
Faid: 4 bliadhna
Lìbhrigeadh: Làn-ùine
Sgoil: Litreachasan, Cànanan is Cultaran
Colaiste: Ealain, Daonnachdan is Saidheansan Sòisealta
Ro-ràdh
Tha am prògram co-urraim seo a’ toirt cothrom dhut a bhith ag ionnsachadh mu chànanan, litreachasan agus cultaran Ceilteach cho math ri àrc-eòlas na h-Alba agus an t-saoghail san fharsaingeachd.
Ceiltis
Ma nì thu Ceiltis ann an Oilthigh Dhùn Èideann, ionnsaichidh tu mu chultaran fìor bheartach bho na Meadhan Aoisean chun an 21mh linn. Bidh sinn a’ tabhann chùrsaichean ann an cànanan, litreachasan, eachdraidhean agus cultaran an t-saoghail Cheiltich aig gach ìre den phrògram ceithir bliadhna againn. Tha roghainn agad Gàidhlig na h-Alba ionnsachadh agus comas adhartach a thogail sa chànan. Tha roghainn de shlighean tron phrògram a’ toirt cothrom dhut a bhith a’ leantainn nan cuspairean, linntean agus raointean eòlais ann an Ceiltis anns a bheil ùidh agad. Tha ar n-eòlas a’ gabhail a-steach:
- Gàidhlig na h-Alba bho dheireadh nam meadhan-aoisean gus an latha an-diugh, a’ gabhail a-steach poileasaidh agus ath-bheothachadh cànain
- traidisean litreachais meadhan-aoiseil ann an Seann Ghaeilge agus Cuimris Mheadhan-aoiseil - an litreachas as fharsainge san Roinn Eòrpa gu lèir
- traidisean làidir a’ bheòil-aithris a chaidh a chlàradh bhon 18mh chun an latha an-diugh
- bàrdachd bho linn òir litreachas na Gàidhlig san 18mh linn
- freagairtean san 19mh agus 20mh linn ris na h-atharraichean cultarach agus cànanach luath anns na dùthchannan far a bheilear a’ bruidhinn nan Cànanan Ceilteach
- na meadhanan a tha a’ tighinn a-mach à saoghal eadar-mheasgte is beòthail an latha an-diugh ann an Alba is Èirinn na Gàidhlig agus anns a’ Chuimrigh
Ionnsachadh cànain
Ma thaghas tu cùrsaichean ann an Gàidhlig na h-Alba, chan eil gu diofar an e fìor neach-tòiseachaidh a th’ annad sa Ghàidhlig; cuiridh sinn na diofar chlasaichean againn ann am Bliadhna 1 air dòigh gus am bi iad freagarrach airson a h-uile ìre de dh’eòlas air a’ Ghàidhlig agus airson daoine aig nach eil Gàidhlig sam bith.
Faodaidh tu cuideachd cànan Ceilteach meadhan-aoiseil ionnsachadh aig ìre urraim (Bliadhna 3 agus 4). Tha an dà chuid Seann Ghaeilge agus Cuimris Mheadhanach rim faighinn. Airson na slighe seo, nì thu cùrsaichean air sìobhaltachd agus litreachas Ceilteach ann am Bliadhna 1 agus 2, le teacsaichean gan toirt dhut mar eadar-theangachadh Beurla.
Àrc-eòlas
Bheir an t-ionnsachadh agad air àrc-eòlas air ais ann an tìm thu agus cuidichidh e thu gus farsaingeachd de sgilean co-cheangailte a thogail gus atharrachadh sòisealta is cultarach a mhìneachadh.
Tha am prògram cuideachd a’ toirt cothrom do dh’oileanaich a bhith a’ tuigsinn:
- na stèidh stuthaich (material basis) aig àrc-eòlas
- gu bheil nàdar nithean uaireannan connspaideach
- nan dàimhean sòisealta a tha a’ cuairteachadh nithean agus mu na daoine a tha gan cleachdadh is gam mìneachadh
Carson ann an Dùn Èideann?
Stèidhichte tràth san 12mh linn, tha eachdraidh fhada agus bheairteach aig Dùn Èideann. An-diugh, tha coimhearsnachd Ghàidhlig sa bhaile a tha air a bhith stèidhichte bho chionn fhada cho math ri saoghal cultarach beothail.
Mar phrìomh bhaile na h-Alba, tha na cruinneachaidhean aige air leth math, mar a tha goireasan an Oilthigh fhèin airson cùrsaichean Ceiltis agus Àrc-eòlas.
Tha am prògram againn fìor shùbailte. Ann am Bliadhnaichean 1 agus 2, a bharrachd air a bhith ag dèanamh cùrsaichean Ceiltis agus Àrc-eòlas, taghaidh tu cùrsaichean roghainneil bho raon farsaing de chuspairean. Nì thu speisealachadh an uair sin fhad ’s a thèid thu air adhart tro na bliadhnaichean urraim agad.
Nuair a cheumnaicheas tu, bidh measgachadh agad de dh’fhoghlam cultarach farsaing agus de dh’eòlas sònraichte den t-seòrsa anns am bi fastaichean air feadh an t-saoghail a’ cur luach.
Na bhios tu ag ionnsachadh
Is e a shùbailteachd fear de na rudan as tarraingiche mun phrògram ceithir bliadhna seo.
Ann am Bliadhna 1 agus 2, na bliadhnaichean ro-urram agad, taghaidh tu cùrsaichean roghainneil bho raon fharsaing de chuspairean a bharrachd air na prìomh chuspairean agad, Ceiltis is Àrc-eòlas.
A bharrachd air a bhith a’ toirt dhut foghlam agus seata sgilean nas fharsainge, dh’fhaodte gun toir e cothrom dhut cuideachd fòcas a’ phrògraim agad atharrachadh ann an Bliadhna 3 is 4, na bliadhnaichean urraim agad.
Bliadhna 1
Ceiltis
Ann am Bliadhna 1, faodaidh tu taghadh eadar a bhith a’ dèanamh Gàidhlig na h-Alba no a bhith a’ dèanamh Sìobhaltachd Cheilteach.
Slighe a’ chànain
Ma ghabhas tu slighe a’ chànain, bidh an cùrsa a nì thu a rèir na h-ìre de Ghàidhlig a th’ agad mar-thà.
Mur a robh eòlas sam bith agad air a’ chànan roimhe, gheibh thu misneachd ann a bhith a’ bruidhinn agus a’ sgrìobhadh na Gàidhlig le bhith a’ dèanamh a’ chùrsa Gàidhlig 1A againn.
Mas e neach-labhairt adhartach a th’ annad, neartaichidh an cùrsa Gàidhlig 1B againn do chuid eòlais air litreachas na Gàidhlig agus cuiridh e ri do sgilean cànain.
Slighe nan sìobhaltachdan
Tha dà chùrsa ann an slighe nan sìobhaltachdan: Sìobhaltachd Cheilteach 1A agus 1B. Còmhla, tha iad a’ feuchainn ri cànanan Ceilteach an àm a dh’fhalbh agus an latha an-diugh - a chur ann an co-theacsa eachdraidheil agus co-aimsireil nas fharsainge.
Air na cùrsaichean seo, beachdaichidh tu air a’ bhuaidh a tha aig Ceilteachas an latha an-diugh air mar a thathar a’ tuigsinn an àm a dh’fhalbh, agus tòisichidh tu air sgrùdadh air Eòlas Ceiltis anns na meadhan-aoisean agus san latha an-diugh.
Tha cothrom ann cuideachd cùrsa ann an Sìobhaltachd Cheilteach a dhèanamh còmhla ris a’ chùrsa bhunaiteach ionnsachaidh cànain againn, Bun-eòlas air a’ Ghàidhlig agus a Cultar.
Àrc-eòlas
Nì thu cùrsa àrc-eòlas 1A agus Àrc-eòlas 1B. Tha na cùrsaichean seo a’ toirt dhut sealladh farsaing air an eachdraidh againn mar dhaoine. Ionnsaichidh tu mu thachartasan ro-chudromach ann an eachdraidh agus ro-eachdraidh dhaonna, a’ coimhead air tachartasan ro-chudromach bho mhean-fhàs nan daoine tùsail bho chionn nam milleanan de bhliadhnaichean, gu fàs an àiteachais agus fàs nan sìobhaltachdan san Roinn Eòrpa, san Èipheit agus san Ear Dhlùth. Bidh Àrc-eòlas 1A agus Àrc-eòlas 1B a’ coimhead air na prìomh dhòighean-obrach a chleachdas àrc-eòlaichean. Tha iad seo a’ gabhail a-steach dòighean gus làraichean a lorg, a sgrùdadh, agus gus nithean a lorgar a chlàradh agus a mhion-rannsachadh.
Bheir thu sùil cuideachd air modhan-obrach ùr agus tionnsgalach gus na dòighean-beatha aig daoine san àm a dh’fhalbh ath-chruthachadh, a’ gabhail a-staigh anailis saidheansail air fuigheall bheathaichean is daonna.
Cùrsaichean roghainneil
Taghaidh tu co-dhiù aon chùrsa roghainneil bho raon fharsaing a tha Oilthigh Dhùn Èideann a’ toirt seachad.
Faodaidh tu, mar eisimpleir, roghnachadh cànan Eòrpach, Àisianach no an Ear Mheadhanaich a dhèanamh. Bidh sinn a’ tabhann tè de roghainnean as fharsainge de chànanan ann an oilthigh sam bith san RA. Tha a’ mhòr-chuid freagarrach airson luchd-tòiseachaidh agus a’ gabhail a-steach ionnsachadh mu chultar.
Tha iad seo a’ gabhail a-steach - ach chan ann a-mhàin - cùrsaichean ann an:
- Cànanachas, agus saidheansan cànain
- Eitn-eòlas na h-Alba
- gnìomhachas, eaconamas agus informataigs
- poilitigs, poileasaidh sòisealta agus daonn-eòlas sòisealta
- eachdraidh ealain is ailtireachd
- eachdraidh, clasaigeachd agus arc-eòlas
- feallsanachd, diadhaireachd agus lagh
Bliadhna 2
Ceiltis
Faodaidh tu taghadh eadar a bhith a’ dèanamh na Gàidhlig, no a bhith a’ dèanamh Litreachasan Ceilteach. Ma ghabhas tu slighe a’ chànain, cuiridh tu ri do sgilean cànain. Ionnsaichidh tu barrachd cuideachd mu litreachas, cultar agus structar cànanach na Gàidhlig, ag ionnsachadh mu rosg agus bàrdachd. Ma ghabhas tu an t-slighe litreachais, gheibh thu sealladh farsaing air prìomh ghnèithean litreachais agus teacsaichean bho Alba na Gàidhlig, Èirinn agus a’ Chuimrigh bho thràth anns na meadhan-aoisean chun an latha an-diugh, le teacsaichean air an leughadh ann an eadar-theangachadh Beurla.
Àrc-eòlas
Bidh thu ag ionnsachadh mu àrc-eòlas na h-Alba bhon fhianais as tràithe a th’ againn air daoine a bha a’ fuireach ann aig deireadh an Linn-deighe mu dheireadh gu ionnsaigh nan Ròmanach, tràth sa chiad millennium AD.
Tha turas gu làraichean àrc-eòlais agus tursan gu Taigh-tasgaidh Nàiseanta na h-Alba nam prìomh cho-phàirtean den chùrsa seo.
Nì thu cuideachd cùrsa Àrc-eòlas an Gnìomh a bheir cothrom dhut a bhith:
- a’ cur ris an tuigse agad mu chleachdadh arc-eòlais proifeasanta
- a bhith ag ionnsachadh mu ùr-ghnàthachas inntinneach am modhan-obrach àrc-eòlach tro chleachdadh san t-saoghal da-rìribh agus tro eacarsaichean prataigeach
Cùrsaichean roghainneil
Mar Bhliadhna 1, bidh cothrom agad air farsaingeachd de chùrsaichean roghainneil.
Faodaidh tu cumail ort le cuspair a rinn thu ann am Bliadhna 1 no rudeigin gu tur eadar-dhealaichte a dhèanamh.
Bliadhna 3
Ceiltis
Is e seo a’ chiad de na bliadhnaichean ‘urram’ agad, far am bi thu a’ speisealachadh anns na taobhan de Cheiltis anns a bheil ùidh agad le bhith a’ taghadh bho raon de chùrsaichean.
Tha cùrsaichean Ceiltis an latha an-diugh a’ coimhead air taobhan litreachais, cultarach agus eachdraidheil de dh’Alba is Èirinn na Gàidhlig (mar eisimpleir cànanachas agus sòiseo-chànanachas) bho mu 1600 chun an latha an-diugh.
Bidh cùrsaichean meadhan-aoiseil a’ toirt bun-eòlas dhut air Seann Ghaeilge agus Cuimris Mheadhan-aoiseil agus cuiridh iad ris an eòlas agad air litreachas, eachdraidh is cultar.
Ma nì thu cùrsaichean cànain adhartach, ionnsaichidh tu a bhith a’ bruidhinn agus a’ sgrìobhadh gu misneachail ann an Gàidhlig na h-Alba.
Ma tha thu an dùil do thràchdas a dhèanamh ann an Ceiltis, tòisichidh tu ag obair air a’ phròiseact air a’ bhliadhna seo agus cuiridh tu crìoch air ann am Bliadhna 4.
Àrc-eòlas
Ionnsaichidh tu mu Àrc-eòlais Teòraidheach, a tha a’ coimhead air eachdraidh àrc-eòlais bho a thùs ann an àrsaireachd anns an 18mh agus 19mh linn agus mar a chaidh e na chuspair sgoileireil. Bidh thu a’ beachdachadh air na teòraidhean a chleachd àrc-eòlaichean gus na rudan a lorg iad a thuigsinn agus a mhìneachadh agus a’ coimhead air mar a dh'atharraich iad thairis air an 150 bliadhna mu dheireadh.
Bidh thu cuideachd ag ionnsachadh mu Àrc-eòlas an Gnìomh, a tha a’ cur fòcas air dòighean-obrach àrc-eòlais an latha an-diugh san RA agus gu h-eadar-nàiseanta. Ionnsaichidh tu na sgilean practaigeach a dh’fheumas àrc-eòlaichean proifeasanta. Taghaidh tu aon chùrsa a bharrachd bho na roghainnean ann an àrc-eòlas aig ìre urraim.
Bliadhna 4
Is e seo an dàrna tè de na bliadhnaichean urraim agad, nuair a bhios tu a’ speisealachadh barrachd anns na taobhan de na cuspairean agad anns a bheil an ùidh as motha agad.
Taghaidh tu barrachd chùrsaichean sònraichte aig ìre urraim an dàrna cuid bho thaobh ùr-nodha no taobh meadhan-aoiseil a’ phrògram Ceiltis agus bho Àrc-eòlas.
Nì thu an tràchdas agad cuideachd, a dh’fhaodadh a bhith ann an Ceiltis (meadhan-aoiseil no an latha an-diugh) no Àrc-eòlas. Seo do chothrom a bhith a’ taisbeanadh nan sgilean rannsachaidh uile a thog thu nad chuid ionnsachaidh gu ruige seo. Bheir e cothrom dhut coimhead gu domhainn air cuspair anns a bheil ùidh shònraichte agad.
Structar a' phrògraim
Faigh a-mach barrachd mu na cùrsaichean riatanach is roinneil anns a' phrògram ceuma seo.
Gus am bi beachd agad air dè bhios tu a' dèanamh air a' phrògram seo, bidh sinn a' foillseachadh an fhiosrachaidh as ùire. Thoir an aire, gè-ta, gur dòcha nach e seo fiosrachadh mun bhliadhna inntrigidh agad ach mu bhliadhna acadaimigeach eile.
Structar a' phrògraim (2024/25) [anns a' Bheurla]
Càite am bi thu ag ionnsachadh?
Air an àrainn
Nuair a bhios tu san àrainn, cuiridh tu a’ mhòr-chuid den ùine agad seachad ann am Sgìre Mheadhanach Oilthigh Dhùn Èideann - sa chlas, san leabharlann, no ann am fear den iomadh àite sòisealta is taic aig an Oilthigh. Tha an Sgìre Mheadhanach suidhichte air oir Seann Bhaile eachdraidheil Dhùn Èideann, air a chuairteachadh le tòrr àiteachan uaine
Gabh turas bhiortail timcheall air Àrainn a’ Mheadhain
Leabharlannan, cruinneachaidhean agus goireasan sònraichte
Tha na goireasan againn airson Ceiltis is Arc-eòlais air leth math. Sa mhòr-chuid, tha iad gan cumail ann an ceithir làraichean timcheall air Ceàrnag Sheòrais ann am Prìomh Àrainn an Oilthigh:
- Prìomh Leabharlann an Oilthigh agus a Ionad airson Cruinneachaidhean Rannsachaidh
- Sgoil nan Litreachasan, Cànanan is Cultaran (LLC) agus Leabharlann Clas na Ceiltis aice
- Tasglann Sgoil Eòlais na h-Alba agus Leabharlann Eòlas na h-Alba aice
- Sgoil Eachdraidh, Clasaigeach agus Arc-eòlais (History, Classics and Archaeology - HCA)
Lorgaidh tu na leanas anns na làraichean seo:
- còrr is 400,000 leabhar tearc
- sia cilemeatair de thasglannan agus làmh-sgrìobhainnean
- 33,000 clàraidhean de dh’òrain, de cheòl, de sgeulachdan agus de rannan ann an Scots, Gàidhlig is Beurla, san Tasglann a bharrachd air clàraidhean ann an dualchainntean a tha a-nis air a dhol à bith.
- na mìltean de dh’obraichean ealain, ionnsramaidean ciùil eachdraidheil agus nithean eile
- na mìltean de dhealbhan-camara agus sgrìobhainnean eachdraidheil nach fhaicear gu tric ann cuideachd, a tha a’ glacadh taobhan sònraichte is làitheil de chultar is dualchas na h-Alba
Am measg prìomh ghioreasan airson na Ceiltis, tha:
- Cruinneachadh MacGilleMhìcheil-MhicBhàtair
- Cruinneachadh Dhòmhnaill MhicFhionghuin
- Cruinneachadh Dhaibhidh Laing
Tha mòran de Chruinneachaidhean Sònraichte an Oilthigh ann an cruth didseatach agus rim faighinn air-loidhne bhon Ionad Ghoireasan sàr-mhath againn, sna deuchainn-lannan coimpiutaireachd agus ann an àiteachan obrach sònraichte ann an LLC.
Tha deuchainn-lannan rannsachaidh agus teagaisg a’ gabhail a-steach pròiseasadh às dèidh obair-chladhaich, agus deuchainn-lannan ceimigeachd fhliuch agus deuchainn-lann teagaisg mhòr airson a bhith a’ coimhead air fuigheall cnàmhaich. Tha na goireasan sin suidhichte ann an HCA.
Ionadan airson rannsachadh, teagasg agus com-pàirteachadh
Tro Bhuidheann Rannsachadh Algorithmic na Gàidhlig (GARG), sgioba eadar-nàiseanta a tha a’ rannsachadh theicneòlasan an latha an-diugh airson na Gàidhlig, stiùirich sinn cruthachadh a’ chiad shiostam Aithneachaidh Cainnt Fèin-obrachadh san t-saoghal dhan Ghàidhlig.
Tha sinn cuideachd nar ball stèidheachaidh aig Faclair na Gàidhlig, pròiseact co-obrachail gus faclair eachdraidheil de Ghàidhlig na h-Alba fhoillseachadh.
Bidh sinn ag obair gu dlùth le Bòrd na Gàidhlig, a’ bhuidheann leasachaidh Ghàidhlig nàiseanta, air a bheil an t-Àrd-ollamh Rob Dunbar na Bhall Bùird (2023 gu 2027). Tha Rob cuideachd na bhall air Comataidh nan Eòlaichean air Cairt Eòrpach nam Mion-chànanan – an t-aon chùmhnant san t-saoghal a tha air a dhealbhadh gus cànanan roinneil is mion-chànanan a dhìon agus a bhrosnachadh agus gus leigeil le luchd-labhairt an cleachdadh an dà chuid ann am beatha phrìobhaideach agus phoblach.
Tachartasan agus gnìomhan
Tha Comann Oileanaich Oilthigh Dhùn Èideann (EUSA) a’ cumail taic ri còrr is 300 comann is cluba a tha air an stiùireadh le oileanaich, agus bidh e a’ brosnachadh chothroman le carthannasan ionadail tro ionad nan saor-thoileach aige.
’S e an Comunn Ceilteach an comann oileanaich as sine san Oilthigh agus bidh e a’ cur a’ chèilidh bhliadhnail as motha sa bhaile air dòigh. Bidh Archsoc, Comann an Àrc-eòlais, a’ cur thursan air dòigh gu làraichean dualchais is cladhaich ionadail, am measg ghnìomhan eile.
Tha sinn dealasach mu cheòl, litreachas, òrain agus sgeulachdan, agus bidh sinn gu tric a’ cumail thachartasan airson luchd-obrach, oileanaich agus aoighean a bhios a’ tighinn gus bruidhinn, cluich no gus rannsachadh a thaisbeanadh.
Tha Neach-ealain Traidiseanta agus Sgrìobhadair Gàidhlig air Mhuinntireas againn, neach-ciùil agus sgrìobhadair a bhios ag obair còmhla ri luchd-obrach agus oileanaich air diofar phròiseactan agus thaisbeanaidhean.
Leugh agallamh le Màrtainn Mac an t-Saoir, sgrìobhadair Gàidhlig air mhuinntireas an Oilthigh
Anns a’ bhaile
Tha Dùn Èideann na phrìomh bhaile fèise aig ìre an t-saoghail a tha làn de thaighean-dhealbh, taighean-cluiche, gailearaidhean, leabharlannan agus cruinneachaidhean. Tha na goireasan sa bhaile a tha feumail airson cùrsaichean Ceiltis air leth.
Tha mòran chruinneachaidhean nàiseanta suidhichte faisg air sgìre mheadhanach an Oilthigh, ga dhèanamh furasta a dhol ann eadar clasaichean. Am measg nam prìomh àiteachan, tha:
- Leabharlann Nàiseanta na h-Alba
- Taigh-tasgaidh Nàiseanta na h-Alba
- Leabharlann Bàrdachd na h-Alba
- Ionad Sgeulachdan na h-Alba
Tha coimhearsnachd Ghàidhlig a tha air a bhith stèidhichte bho chionn fhada agus saoghal cultarach beothail anns a’ bhaile. Mar eisimpleir, tha buidhnean còmhraidh ann gus Gàidhlig a chleachdadh gu sòisealta, fèisean do luchd-ciùil, agus fèis bhliadhnail, Seachdain na Gàidhlig.
Ionnsachadh thall thairis
Ann am Bliadhna 3, dh’fhaodte gum bi cothrom agad a’ bhliadhna a chur seachad ag ionnsachadh thall thairis tro phrògram iomlaid eadar-nàiseanta an Oilthigh. Tha cothroman goirid agus bhiortail cuideachd airson a bhith ag ionnsachadh no ag obair thall thairis tro na ceithir bliadhna, a’ gabhail a-steach thairis air mìosan an t-samhraidh.
Dè na roghainnean a th’ agam airson a bhith a’ dol thall thairis? [sa Bheirla]
Ionnsachadh is measadh
Ciamar a bhios mi ag ionnsachadh?
Tha an t-Oilthigh na àite airson na h-amasan agad fhèin a phlanadh fo stiùireadh sgileil, a bhith ri sgrùdadh neo-eisimeileach agus ann am buidhnean, agus a bhith a’ meòrachadh air do chuid ionnsachaidh tron cheum agad air fad. Tha an dòigh-obrach againn a thaobh ionnsachadh is teagasg gnìomhach, in-ghabhalach agus air a stiùireadh le ceistean, agus mar sin dh’fhaodte gum bi e eadar-dhealaichte bho na dh’fhiosraich thu san sgoil. Cuidichidh e thu gus na sgilean a thogail airson beatha às dèidh an oilthigh, agus stiùiridh sinn thu tro na ceumannan bho aon ìre chun na h-ath ìre.
A rèir meud do bhuidheann bliadhna, agus dè na cùrsaichean roghainneil a nì thu, mar as trice bidh na clasaichean agad ann an còig roinnean-seòrsa:
- òraidean
- clasaichean
- seiminearan
- turasan rannsachaidh
- obair phractaigeach ann an deuchainn-lannan no bùthan-obrach
A bharrachd air na clasaichean sin, agus gus a’ chuid as motha fhaighinn às na cùrsaichean agad, feumaidh tu leughadh fad is farsaing a dhèanamh.
Bidh sinn a’ dèanamh feum mòr de na goireasan claisneachd is lèirsinneach againn, agus thèid do bhrosnachadh cuideachd gus stuthan air-loidhne a chleachdadh.
Òraidean
Bidh a h-uile oileanach air cùrsa a’ dol gu òraidean, mar as trice aig an aon am. Tha iad air an lìbhrigeadh mar thaisbeanaidhean eadar-ghnìomhach a dh’fhaodadh a bhith a’ gabhail a-steach stuthan lèir-chlaisneach.
Bidh acadaimigeach sgilean a’ toirt seachad nan òraidean. Tha iad air an dealbhadh gus do stiùireadh tron chùl-fhiosrachadh, ceistean agus deasbadan co-cheangailte ris a’ chuspair mu bheil thu ag ionnsachadh.
Clasaichean
Tha buidhnean tutorial nas lugha Tha iad cuideachd air an stiùireadh le acadaimigeach, ach an seo tha barrachd cuideam air na tha thu fhèin a’ smaoineachadh mun chuspair. Mar sin, tha clasaichean a’ toirt cothrom dhut bruidhinn agus leudachadh air na dh’ionnsaich thu sna h-òraidean.
Ma thaghas tu cùrsaichean a dhèanamh ann an Gàidhlig na h-Alba, bheir clasaichean cànain cothrom dhut na sgilean cànain agad a thoirt air adhart ann an raon de ghnìomhan san t-saoghal dha-rìribh fo stiùir tidsear cànain sgileil.
Mar as trice bidh na clasaichean seo a’ gabhail a-steach sgilean leithid leughadh, sgrìobhadh, èisteachd agus labhairt – agus iad uile a’ gabhail a-steach a bhith ag ionnsachadh gràmar agus ga chur gu feum.
Seiminearan
Bidh seiminearan a’ measgachadh feartan de dh’òraidean agus de chlasaichean. A-rithist, tha iad air an dealbhadh gus brosnachadh gun gabh thu pàirt gnìomhach ann an ionnsachadh.
Air cuid de chùrsaichean, bidh seiminearan agad an àite òraidean, gu sònraichte anns na bliadhnaichean urraim agad (Bliadhnaichean 3 agus 4).
Taic
A bharrachd air an luchd-teagaisg agus an luchd-obrach eile a chì thu bho latha gu latha, tha tòrr dhòighean ann air cuideachadh fhaighinn le do chuid ionnsachaidh, a’ gabhail a-steach tro Institiud Leasachadh Acadaimigeach an Oilthigh (Institute for Academic Development - IAD).
Ciamar a thèid mo mheasadh?
Thèid do mheasadh tro mheasgachadh de dh’obair-chùrsa agus de dheuchainnean.
Mar as trice bithear a’ dèanamh obair-cùrsa tron bhliadhna air fad, ach thèid deuchainnean a chumail aig deireadh bloc teagaisg.
Tha obair-cùrsa uaireannan ann an diofar chruthan gus cothrom a thoirt dhut diofar sgilean a chleachdadh. Mar eisimpleir, dh’fhaodte gun tèid iarraidh ort:
aiste, lèirmheas, post bloga, pìos beachd no iris ionnsachaidh a sgrìobhadh pìos sgrìobhaidh, film no meadhanan eile a sgrìobhadh, a’ gabhail a-steach tro leughadh dlùth òraid no taisbeanadh goirid a thoirt seachad pod-chraoladh no bhidio a chlàradh postair no taisbeanadh a dhealbhadh
Ma tha thu a’ dèanamh na Gàidhlig, bidh na deuchainnean a’ gabhail a-steach deuchainnean labhairteach gus na sgilean labhairt agad a dhearbhadh.
Anns a’ bhliadhna mu dheireadh agad, nì thu tràchdas cuideachd.
Cothroman obrach
Sgilean agus eòlas
Tha ceumnachadh le ceum MA bho Oilthigh Dhùn Èideann a’ nochdadh tapachd, sùbailteachd agus neart inntleachdail. Bidh na sgilean as urrainn dhut a thaisbeanadh do luchd-fastaidh a’ gabhail a-steach:
- comas air prìomh bhun-bheachdan a thuigsinn, a mhion-sgrùdadh agus a chur an cèill
- a bhith ag obair air diofar sheòrsaichean phròiseactan le cinn-latha
- a bhith ag obair an dà chuid gu neo-eisimeileach agus mar phàirt de bhuidheann
A bharrachd air na buadhan seo, tha ceumnachadh ann an Ceiltis a’ sealltainn gu bheil tuigse adhartach agad air cultaran is sòisealtasan eile agus mar a tha iad a’ toirt cruth air an t-saoghal againn. Bheir seo dhut an Comas Eadar-chultarach anns a bheil fastaichean a’ cur luach gu h-eadar-nàiseanta.
Cothroman ionadail agus cruinneil
Mar thoradh air ruigsinneachd eadar-nàiseanta a tha a’ sìor fhàs, tha àireamhan cunbhalach de luchd-labhairt is luchd-amas dealasach ùra aig cànanan, litreachasan agus cultaran Ceilteach. Ann an Alba, tha leasachaidhean mar Achd na Gàidhlig (Alba) 2005, cruthachadh BBC Alba (an t-seirbheis telebhisean didseatach Gàidhlig), agus leudachadh leantainneach ann am foghlam tro mheadhan na Gàidhlig air iarrtas a thogail airson luchd-labhairt Gàidhlig le deagh fhoghlam agus eòlaichean air cultar Ceilteach. Tha fìor dheagh chothroman obrach taobh a-staigh nan roinnean a leanas:
- foghlam, com-pàirteachadh, tagradh is trèanadh
- naidheachdan, craoladh agus na meadhanan
- poileataigs, obair poileasaidh, dioplòmasaidh, an t-seirbheis chatharra agus lagh
- foillseachadh, cultar, dualchas agus na h-ealainean
Ann an cuid de raointean, tha barrachd obraichean Gàidhlig ann na tha ann de dhaoine leis na teisteanan gus an lìonadh. Bidh na sgilean daonnachd so-ghluasadach agad agus an Comas Eadar-chultarail agad cuideachd gad chur ann am fìor dheagh shuidheachadh airson roinnean leithid:
- gnìomhachas, ionmhas agus malairt
- conaltradh, margaidheachd, sanasachd agus dàimhean poblach
- cur-seachad, turasachd agus siubhal
- rannsachadh, leasachadh agus luathachadh iomairt
- eadar-theangachadh is eadar-mhìneachadh
Rannsachadh a bharrachd
Tha na sgilean rannsachaidh leasaichte a thogas tu air prògram ceithir bliadhna, gu sònraichte anns na bliadhnaichean urraim agad, nan stòras luachmhor ma tha thu airson leantainn air adhart ag ionnsachadh aig ìre iar-cheumnach. Mar as trice ann an Oilthigh Dhùn Èideann bidh sinn a’ tabhann ceum Maighstireachd tro Rannsachadh ann an Ceiltis. Tha am prògram seo na dheagh bhunait airson PhD, ach tha e a cheart cho luachmhor mar theisteanas fa-leth. Mar as trice bidh na prògraman MSc eadar-chuspaireil air a theagasg againn a’ gabhail a-steach:
- Litreachas Coimeasach
- Sgrìobhadh Cruthachail
- Sgrìobhadh dhealbhan cluiche
- Film, Taisbeanadh agus Glèidheadh
- Eadar-mheadhan
Tha prògraman MSc ann cuideachd ann an eachdraidh, daonn-eòlas sòisealta, agus mòran chuspairean eile anns na h-ealainean, na daonnachdan agus saidheansan sòisealta.
Comhairle mu dhreuchdan
Tron ùine còmhla rinn, brosnaichidh sinn thu gus na sgilean cosnaidh agad aithneachadh agus a thoirt air adhart. Tha Comhairliche Dreuchdan sònraichte aig Sgoil nan Litreachasan, Chànanan is Chultaran (LLC) taobh a-staigh sàr Sheirbheis Dhreuchdan an Oilthigh. Tron t-seirbheis dhreuchdan againn faodaidh tu na leanas a dhèanamh:
- coinneamhan aon-ri-aon agus agallamhan obrach mas-fhìor a chur air dòigh
- cothrom fhaighinn air raon de ghoireasan air-loidhne
- fèilltean dreuchd cuspaireil a fhrithealadh leithid an Fhèis Dhreuchdan Cruthachail is Cultarach
Tha taic cho-leithid (peer) a’ gabhail a-steach Life After LLC, tachartas pannail far am faigh thu brosnachadh bho dhaoine a cheumnaich bhon sgoil bho chionn ghoirid. Faigh brosnachadh bho na seann oileanaich againn
Riatanasan inntrigidh
Riatanas inntrigidh àbhaisteach
’S e an riatanas inntrigidh àbhaisteach:
- Àrd-ìrean SQA: ABBB ro dheireadh S5 no AABB/ABBBB ro dheireadh S6. Feumar BBB fhaighinn san aon bhliadhna eadar S4-S6.
- A Levels: ABB.
- Baccalaureate eadar-nàiseanta: 34 puingean (ìrean 655 aig HL).
Riatanas inntrigidh as ìsle
’S e an riatanas inntrigidh as ìsle airson tagraidhean leudachadh chothroman (widening access):
- Àrd-ìrean SQA: ABBB ro dheireadh S6. Feumar BBB fhaighinn san aon bhliadhna eadar S4-S6.
- A Levels: ABB.
- Baccalaureate eadar-nàiseanta: 34 puingean (ìrean 655 aig HL).
Barrachd fiosrachadh airson tagraidhean leudachadh chothroman [anns a’ Bheurla]
Cuspairean riatanach
Feumaidh na cuspairean a leanas aig co-dhiù an ìre a leanas a bhith am measg nan teisteanasan agad:
- SQA: chan eil cuspair sònraichte sam bith a dhìth aig Àrd-ìre. Nàiseanta 5: Beurla aig ìre C agus cànan seach Beurla aig ìre B.
- A Levels: chan eil cuspair sònraichte sam bith a dhìth airson A Level. GCSEs: Beurla aig ìre C no 4 agus cànan seach Beurla aig ìre B no 6.
- Baccalaureate eadar-nàiseanta: HL: chan eil cuspair sònraichte sam bith a dhìth. SL: Beurla aig ìre 5 agus cànan seach Beurla aig ìre 5.
Faigh a-mach barrachd mu riatanasan inntrigidh [sa Bheurla]
Riatanasan a bharrachd
Riatanasan Cànain
Far a bheil riatanas ann airson cànan seach Beurla, thoir an aire nach fhaod oileanaich an cànan a th’ aca bho thùs a chleachdadh gus an riatanas seo a choileanadh. Ann an suidheachaidhean mar seo, bidh Beurla no cànan eile seach an cànan a th’ aca bho thùs freagarrach.
Faigh a-mach barrachd mu riatanasan inntrigidh [sa Bheurla]
Tagraichean eadar-nàiseanta
Bidh sinn a’ cur fàilte air tagraidhean bho oileanach a tha a’ dèanamh farsaingeachd de theisteanasan eadar-nàiseanta.
Riatanasan inntrigidh a rèir dùthcha [anns a' Bheurla]
Bun-prògram eadar-nàiseanta
Ma tha thu nad oileanach eadar-nàiseanta agus mur eilear a’ gabhail ris na teisteanasan sgoile agad airson inntrigeadh dìreach dhan oilthigh, faodaidh gum bi thu ion-roghnach airson a’ phrògram ceuma seo tron Bhun-phrògram Eadar-nàiseanta againn.
Bun-phrògram Eadar-nàiseanta [sa Bheurla]
Tairgsean bho thagraichean inbheach
Tha sinn a’ cur fàilte air iarrtasan bho oileanaich inbheach (mature students) agus tha sinn a’ gabhail ri farsaingeachd de theisteanasan.
Teisteanasan airson oileanaich inbheach [anns a' Bheurla]
Feumalachdan a thaobh na Beurla
Ge b’ e dè an nàiseantachd a th’ agad no dè an dùthaich anns a bheil thu a’ fuireach, feumaidh tu dearbhadh gu bheil ìre de chomas Beurla agad a bheir cothrom dhut soirbheachadh nad chuid ionnsachaidh.
SQA, GCSE agus IB
Airson sgoilearan SQA, GCSE agus IB, mur a tèid ìre nas àirde a shònrachadh anns na riatanasan inntrigidh a chaidh ainmeachadh, feumaidh pas a bhith agad sa Bheurla aig na h-ìrean seo, no nas àirde:
- SQA Nàiseanta 5 aig Ìre C
- SQA Ìre Choitcheann aig Ìre 3
- GCSE aig C no 4
- Level 2 Certificate aig Ìre C
- IB Standard Level aig 5 (Cha tèid gabhail ri Beurla ab initio airson inntrigeadh)
Deuchainnean Beurla
Bidh sinn a’ gabhail ris na teisteanasan Beurla aig na h-ìrean a thèid a shònrachadh gu h-ìosal:
- IELTS Academic: 6.5 uile gu lèir le co-dhiù 5.5 anns gach earrann.
- TOEFL-iBT (a’ gabhail a-steach Home Edition): 92 uile gu lèir le co-dhiù 20 anns gach earrann. Cha bhi TOEFL MyBest Score a’ coileanadh nan riatanasan againn a thaobh na Beurla.
- C1 Academic (CAE), C2 Proficiency (CPE): comharra de 176 uile gu lèir le co-dhiù 162 anns gach earrann.
- Trinity ISE: ISE II le àrd-urraman anns na ceithir co-phàirtean uile.
- PTE Academic (a’ gabhail a-steach air-loidhne): 62 uile gu lèir le co-dhiù 54 anns gach earrann.
Bidh sinn cuideachd a’ gabhail ri raon nas fharsainge de theisteanasan agus deuchainnean eadar-nàiseanta.
Cha bhi IELTS One Skill Retake a’ coileanadh nan riatanasan againn a thaobh na Beurla.
Feumaidh e a bhith nas ùire na dà bhliadhna air a’ chiad latha den mhìos anns an tòisich an ceum, ach a-mhàin ma tha thu a’ cleachdadh IELTS, PTE Academic, TOEFL no Trinity ISE a dh’fheumas a bhith nas ùire na dà bhliadhna.
Dàta Discover Uni
Tha am fiosrachadh seo mar phàirt de dh’iomairt aig an riaghaltas gus na stuthan a tha institiùdan a’ toirt seachad mu na prògraman ceuma aca a leasachadh.
Tha e am measg iomadh tùs fiosrachaidh a chuidicheas tu gus co-dhùnadh fiosrach a dhèanamh air dè na cuspairean a bhios tu a’ dèanamh agus dè an t-oilthigh/colaiste a thaghas tu.
Thoir an aire nach eil dàta Discover Uni ri fhaighinn airson a h-uile prògram.
Discover Uni: MA Foghlam Bun-sgoile le Gàidhlig (Fileanta) [anns a' Bheurla]
Cìsean, cosgaisean is maoineachadh
Cìsean teagaisg
Cìsean teagaisg airson MA Ceiltis agus Àrc-eòlas [anns a' Bheurla]
Cosgaisean a bharrachd
Ann am Bliadhna 1, cuiridh tu ris na cosgaisean airson na sgoil-làraich rè nan làithean saora agus airson na h-obair-làraich. Thathar a' dèanamh ath-sgrùdadh air ullachaidhean airson na sgoil-làraich aig an àm seo. Mar as trice, feumar trì seachdainean de dh'obair-làraich a dhèanamh aig a' char as lugha. Às dèidh Bliadhna 1, faodaidh tu taghadh obair àrc-eòlach phractaigeach a dhèanamh anns na saor-làithean ann am Bliadhna 2 is 3.
Tha na cosgaisean airson grèisean obrach agus obair àrc-eòlach phractaigeach eile a' crochdadh air dè seòrsa obair a thaghas tu agus càite am bi seo - dh'fhaodte gum bi seo ann an àite sam bith eadar Alba agus an Ear Mheadhanach.
Tha e buailteach gum bi cosgaisean a bharrachd ann ma thaghas tu a bhith ag ionnsachadh thall thairis ann am Bliadhna 3.
Maoineachadh
Airson barrachd fiosrachaidh mu na bhios e a' cosg a bhith ag ionnsachadh còmhla ruinn agus mu taic airgid, faic am fiosrachadh againn mu chìsean is maoineachadh.
Cìsean agus maoineachadh [anns a' Bheurla]
Ceistean
Sgioba nan Ceistean
Post-d: futurestudents@ed.ac.uk
Barrachd fiosrachaidh
Mar a nithear tagradh [anns a' Bheurla]
Sgoil: Litreachasan, Cànanan is Cultaran [anns a' Bheurla]
Colaiste: Ealainean, Daonnachdan is Saidheansan Sòisealta [anns a' Bheurla]